Trần Quang Quý

 

Bài hát tháng mười – Cát - Cổ Ngư một lát cắt - Cổ tích làng - Đêm ở làng – Gọi sẻ - Hoàng lan - Nhớ nguồn – Sơn Tây – Trong gió ban mai

 

 

BÀI HÁT THÁNG MƯỜI

Những cánh đồng châu chấu vừa hát lên cùng gió tháng Mười
Chúng mang hơi thở tháng Mười này sang những tháng Mười khác
Tháng Mười dâng hạt
Rón rén heo may
Sương muối gặt hoàng hôn tóc mẹ
Những giấc người bạc trắng giấc mơ

Tôi đi ngang những mùa cốm thơm thao thiết chân trời
Em đã buộc tôi từng nút thắt ký ức
Trăng hổn hển tuột đêm thiếu nữ
Có tiếng hát của sương khuya và cánh đồng miên man cỏ dại
Thơm ngây ngất làn môi con gái

Tôi gọi tên em giấc mơ tháng Mười
Dọc những con đường thảng thốt heo may
Trên bầu ngực mùa thu đang cốm
Trong khoảnh khắc cất lên những âm điệu cánh đồng mê cảm
Những lẻ mùa lẻ bóng lẻ ngày xưa

Sau vụ gặt những con đường mệt nhoài nằm thở trong rơm rạ
Những chiếc liềm mỏi gặt giờ nằm im trên vách
Chúng vẫn cong lên hình dấu hỏi
Những dấu hỏi ngàn năm mai táng trong thẳm sâu luống đất
Những dấu hỏi bay lên ngái cay mùi tro bếp
Những dấu hỏi ngược về cổ xưa tiền kiếp
Hạt lại gieo. Nhẫn nại. Hạt người!

 

CÁT

Ngày ta chưa tiếng khóc cát đã nhân gian
Trong bào thai ta có tiếng cát chảy lút chân mẹ bãi sông trĩu gió
Dòng sông xổ mình phóng lũ
Để trở về nằm cát héo khô.

Ta nghe trong cát tiếng lâu đài hồi hộp của ngày mai
Thuỷ tinh đợi thành chai về cuộc rượu
Những mảnh gương thiếu nữ còn đang cát
Ta nghe trong cát những cơn đau của đất
Cuộc vật lộn dòng sông
Cát chỉ im lìm trắng!

Có số phận nào như cát
Có cuộc phiêu bạt vĩ đại nào như cát
Lang thang thế gian
Khi ẩn dưới chân nhàu, lúc phủ trên vương miện
Cát chỉ im lìm trắng!

Dào dạt biển. Nhấn cơn mơ sa mạc
Không hộ khẩu
Không biên giới
Cát cùng ta trộn lẫn thành đời
Ta ngả xuống tình yêu ngày thơ bé
Cát trông kìa
Cát chỉ im lìm trắng!

 

CỔ NGƯ MỘT LÁT CẮT

Hàng cơm nguội trầm tư đứng ngẩn phố hiện đại
chiều dậy thì khoả sương Tây Hồ
Cổ Ngư nhớ xưa, nằm se sắt bóng chiều hồn cẩu nhi phơ phất
phong phanh lá vàng thu cởi xuống xiêm y
tôi đi rỗng ngày buồn
nhặt vết nhân gian
rắc trên đường thu se sẽ gió
Trấn Quốc thỉnh một hồi chuông phúc lành
những con sóng vỗ tôi luỗng chiều
em lại về trong thực ảo mùa thu, trong ngọt ngào đắng đót
trong váy áo thanh xuân hừng hực qua đường
tôi muốn hôn lên bầu trời lơ lửng những cặp môi bay ngược quá khứ
những ký ức treo trên vòm lá, rằng mắt em đâu đó còn kia
Cổ Ngư
Cổ Ngư
Cổ Ngư
tiếng nấc những bàn chân còn thảng nhớ con đường
đi mải miết phía ngày không định
khóc trên vai tôi
xào xạc lá bàng rơi.

 

CỔ TÍCH LÀNG

I. Giếng làng

Không còn ai gánh nước giếng làng
Tiếng gầu lịm vào bờ đá
Mặt trời lặn dưới đáy chiều váng đỏ
Giấc ngủ bầy rêu xám vỉa gạch già

Nụ cười đầy nón
Ai đổ ra lênh láng thềm hoang
Tôi đã uống no đời thôn dã
Mảnh trăng cong vục cạn giếng làng

Thiếu nữ chiều nay thôi hong tóc
Khuya đường ngõ vắng lặng thùng khua
Tôi biết bao nàng tiên áo gụ
Đã vục từ lòng giếng những giọt mơ…

Mặt giếng cũ như mắt quê để ngỏ
Tôi về soi, ứa vỡ mạch nguồn

II. Cổng làng

Tiễn nhau một chiều yếm thắm
Chàng trai xưa giờ đã chống gậy hèo
Những bà lão răng đen hạt nhót
Cái duyên thầm còn giắt ở hầu bao?

Nhón gót thời gian
Lớp gạch già lõm mặt
Cánh cổng lăn kẽo kẹt đời người

Thế giới vào làng luồn mái tam quan
Có bầy chim cắp mùa lên tổ
Có những nỗi đời lót trong rơm rạ
Có một nỗi lòng giắt một nỗi quê

Tôi khép lại những ngày xưa yếm thắm
Không sao khép nổi mắt ai chờ
Làng đã đóng đinh tôi vào cánh cửa
Mỗi ngày khép mở giữa câu thơ.

III. Ngọn khói

Nơi hạt thóc vội vàng xa vỏ
Bếp trấu ủ suông khói thả lên trời
Ôi giấc mơ của mẹ tôi
Người giấu kỹ trong từng bồ thóc
Trong nút lá chuối khô nút chặt từng lọ giống
Sương muối giăng nghẽn lúa trổ đòng

Nhưng ngọn lửa từ mẹ tôi chưa bao giờ lụi tắt
Củ khoai lùi cứ nức nở thơm ra
Ngày lận lụi nép trong vỏ trấu
Mà khói lên mơ mộng mỗi căn nhà

Tôi nhớ khói ngày quê rạn ngực
Mắt còn cay mờ một lối chiều
Có sợi khói thắt tôi không nút buộc
Em về tóc giũ cuối vườn sương

Ngày mai có thể làng thôi khói
Cơm tháng mười thôi ủ bếp tro
Khi tỉnh giấc vẫn thấy làng lầm lũi trên mặt đất
Thì ngọn khói đã là mây biếc
Buộc tôi lên như buộc một cánh diều.

IV. Làng tôi

Những đứa trẻ sinh ra như rơm rạ
Lấm lem hơi thở mùa màng
Những vết chân trần sắp bước qua thế kỷ
Lối dẫn tôi về lằn những vết chân trâu
Bật lên giấc mơ bầy ngựa phi nước đại
Lẳng nghe kẽo kẹt tre già
Chúng rỉ rả về những phận người quanh năm lấm láp
Những gương mặt lão nông như mùa đông bạc vỏ cây
Tôi chạm vào cổ tích làng tôi

Cổ tích làng tôi tắm ở cầu ao
Em cứ thả trắng ngần trăng ướt
Tôi vục xuống lòng tay như hứng được
Một làn hương bồ kết bay hờ

Cổ tích làng tôi đựng trong chiếc mủng
Mẹ bưng tháng năm lệch ngõ
Bưng những hạt thóc lép đi qua cơn gió
Bưng những nỗi đời đi giũ ở bờ sông

Những gương mặt lão nông giờ vơi lắm rồi
Trên đồng nội thêm nhiều nấm cỏ
Cổ tích làng tôi vùi trong đất
Những ngày xưa im mãi không về.

 

ĐÊM Ở LÀNG

Tôi lại về dưới mái nhà rêu mốc thả trong mơ
Qua những khu vườn hồi hộp quả
Tiếng chân trâu còn khấp khểnh giấc ngủ lão nông
Cánh đồng hổn hển bầu ngực trễ nải thiếu phụ
Làng cất nhọc nhằn vào bóng tối
Đêm cất làng về thuở nghìn năm.

Những quạt nan vò võ sang canh
Gió cứ ở bờ sông thui thủi sóng
Thao thức trong tôi giọng gà muộn, một ánh lửa khuya nhạt cuối đường
Ước vọng còn xanh quả chuối non
Mẹ lại đốt đèn lần sang bồ thóc
Nghe thấp thỏm cánh đồng chưa hạt!

Bóng tối tự do đi rỗng dưới trời
Tức tưởi những bờ tre rụng tóc
Thương đất, một trái cây chín vội
Rụng bàng hoàng vườn khuya!
Tôi ngủ lẫn tiếng ve lép dần mùa hạ
Mồ hôi làng trằn trọc chảy sang tôi.

Nhưng mẹ vẫn ngồi kia nhóm lửa
Rậm rịch tinh mơ muôn thuở bước chân người…

 

GỌI SẺ

Này sẻ
này những con đường chạy dọc ấu thơ
những chiếc lông tiềm thức mọc lên đôi cánh mang ước mơ lộng lẫy bầu trời
bầy sẻ nhỏ cắp mùa lên tổ
cắp giai điệu cánh đồng

Chiếc mỏ tí hon gắp những giọt sương, những giọt đêm mặn
chúng đan cả bầu trời, từng sợi bình minh, từng mũi chỉ hoàng hôn thành tổ ấm
hạnh phúc lót bằng đời rơm rạ
những mảnh hồn quê thắp lên cánh vỗ những chân trời

Ta gọi sẻ
gọi những mùa thơm hạt
nhớ mái hiên chiều mẹ ta sàng gạo
dưới tay người rào rạo mắt thời gian
mẹ sàng cả tiếng chim, lăn líu ríu từng chùm lên mặt đất
mẹ sàng những nỗi đời đau đáu mùa gieo hạt
hỡi tiếng chim nhỏ nhoi
ta thương sẻ loài chim không biết hót
cả một đời chiêm chiếp tiếng sẻ thôi

Nhà ta đây chim hãy về, như từng về tíu tít ngọn cau, rúc ríc hiên chiều
ôi tiếng chim – mái hiên ấu thơ ta trú ngụ
tiếng chim đã theo ta cả một đời thôn dã
đến bao giờ hỡi sẻ, hót lên?

 

HOÀNG LAN

Đêm hoàng lan làn hương phiêu xa
nức phố
mùa đi nghẹn gió
nâng những gót khuya chờ em
chờ từ mùa hoàng lan trước, những mùa xa xa trước

Tôi thao thức với một làn hương toả
một mùa hoa ướp hương ký ức
dắt tôi thơm một dải đêm buông
còn thơm mãi ngày sau
để tôi lại đi qua con phố văng vẳng tiếng cười

Không phải cái gì mất cũng tìm được
có cái tìm được thì đã mất
chỉ hoàng lan vẫn thơm
không cần biết một tóc dài ngang phố
một mắt buồn khép mở mi đêm.

 

NHỚ NGUỒN

Đất nước đứng lên từ những mặt trống đồng
Bước xuống phù sa châu thổ
Cây lúa xanh tới đâu làng sinh ra tới đó
Lũy tre xanh bọc đời khoai lúa
Có những mái nhà tụm lại làm quê.

Tôi ngược về thương cũ áo tơi
Chum vại tháng ba nằm rỗng
Quả cà muối dón qua rào hàng xóm
Bát trăng đong ngấn mắt đêm rằm.

Đất nước của làng
Tiếng võng ru đêm
Ru những “rau răm ở lại…”
Ru mặt trời cô đơn và cáu bẳn lăn qua những lưng trần
Từ tinh mơ người tới hoàng hôn đời, vẫn một luống cày xẻ dọc đất đai
Gương mặt thời gian nhàu nát ruộng bùn
Hoa xoan chợt hoang vu chiều nhớ
Tóc ai về gợi gió bờ đê.

Những ý tưởng làng bóng nhẵn cột đình xưa
Lãng mạn của làng treo ở cành đa
Người gánh nhọc qua đồng tháng sáu
Gánh ước mơ qua đêm tháng mười
Rồi mỗi hội sân đình áo mới
Rồi mỗi trăng thầm lá đa rơi.

Tôi trở về nguồn
Những tàu chuối non tã lót bầu trời bọc hồn thơ ấu
Hương cốm mùa thu mềm lại cánh đồng sau cơn vật vã
Con đường dắt tôi đi thăm thẳm buổi chiều bờ ngô rũ tóc
Những ngõ quê líu ríu chạy đến ngõ nhà
Ngày xưa không khép cửa
Đêm chõng tre ghếch ngủ bên thềm những chòm râu cổ tích
Trẻ con lớn lên nôm na trong khoé mắt người già
Mẹ cổ xưa như bếp lửa nhà ta
Ủ đêm le lói

Ngọn lửa thổi lên ta thành vóc thành hình
Và những tàu cau rụng đắm hoàng hôn
Để lại không gian nỗi buồn vơi ngọn
Nhưng trầu cau, trầu cau sẽ thắm môi chòm xóm
Trong tiệc cưới mùa xuân – gạch nối của làng.

Tôi trở về nguồn
Nghe vọng xa xăm tiếng thủ thỉ của những chiếc niêu đất
Những củ khoai lang ngọt lịm trong bồ
Rung rinh bầy chuột nhắt
Những cây rơm nhớ cuộc tình bùn đất
Những mùa màng lặn trong hạt thóc còn giật mình bão qua
Tất cả sẽ bình yên trong cơi trầu của mẹ
Như chum vại trong nhà đời đời bình yên đựng.

Đất nước từ làng. Làng đã sinh ta
Trong góc tôi còn một ngôi nhà
Mang háo hức mùa màng và héo hon đèn bấc
Những hạt giống dành dụm trong vỏ mướp già
Dìu nhau qua thất bát
Ấm nước trà xanh vục cạn đem chia nụ cười làng xóm
Khi cơn lốc qua, đến cây cỏ cũng dạt cùng một phía
Lá lành đùm lá rách
Lá rách ngày mai lại bọc lá lành
Khúc luân vũ muôn đời thây kệ mặt trời, thây kệ mùa đông, thây kệ…
Làng vẫn mang làng đi qua thời gian.

Tôi ngả xuống đất đai ấm áp hơi làng
Òa trong ngực niềm dâng không kìm giữ
Ở đó một con đường, một con đường văng vẳng gọi ta đi
Chúng vụt dậy bắt đầu cội rễ
Tôi bắt đầu một nắm đất quê.

 

SƠN TÂY

Này mây trắng Ba Vì gọi ngàn tuổi bay
này thành quách đá ong dẫn lối về phế hoang chiều cổ đại…

Tôi vào Sơn Tây bằng cổ thành xưa rỉ máu, bằng trung du cuộn đỏ
lúng liếng xứ Đoài những nàng răng đen hạt nhót đang cười duyên
các nàng liếc tôi bằng sâu thẳm bầu trời thị giác
bằng cả những phía sau mi cong

Áo lụa dệt mềm mắt tôi, khăn nhung mỏ qụa buộc tôi bằng sợi xúc cảm
các nàng cổ nhân rồi. Tôi cứ sống thời các nàng mười tám tuổi
mê mẩn yếm đào cầu ao khoả gió
rúc rích chợ quê, bánh tẻ thơm ngang vai trần sương nõn
tôi đi qua ngàn năm để đỏng đảnh một chiều váy ngắn
Tích Giang vỗ lõm bình minh thành cổ
nhoẻn miệng cười lúng liếng nhân gian

Tôi cưỡi mây trắng bay điệp điệp sông Hồng
bay phiêu du bằng dân dã hồn làng
có cánh diều làm nghiêng cả một vòm trời lãng mạn
có bầu trời tự do thúc ngựa hí những khát dâng trong ngực
có trái tim già dắt trái tim non đi vấp váp trên con đường nhân bản
nối đời này đời nọ gió lành Sơn Tây

Kìa mây kìa mây dẫn tôi non Tản, dẫn qua sông Đà, tôi về Thanh Thuỷ
sông ngàn tuổi đương giai
những triền bãi nằm dài liu riu ngủ sau mê mệt cường dâng mùa lũ
mía ngọt ngô lùi khói sương đơm nhớ
sông hổn hển kể ngày những nàng thôn nữ ra bến quê giặt yếm
giặt những nụ cười duyên
giặt cái dịu dàng, giặt phồn thực
các nàng giặt tôi, kì cọ tôi bằng chiều quê cổ điển
bằng cổ tích Ba Vì, bằng cả bây giờ quần jean, tóc hấp

Tôi đi qua Sơn Tây, chưa qua hết những buổi chiều mây trắng
đá ong nằm rỗ mặt thời gian
có một vòm trời răng đen hạt nhót
mỉm tôi
môi chiều

 

TRONG GIÓ BAN MAI

Em xa vắng, nỗi buồn ở lại
níu chân hoang
liêu xiêu con đường sỏi
rượu đã tưới mềm đêm quán Đèn Bão
ngủ Việt Trì
thức ở Lâm Thao

Em nỡ đi. Bỏ lại đìu hiu mắt đèn vàng
Bỏ đêm u mê, tiếng lá gầy xào xạc rơi khuya
bỏ con đường sương cô lặng
cây ngoài vườn vì anh không chịu ngủ
vỗ mặt gió mà cười, vỗ mặt đêm mà ướt

Bao hy vọng ngóng chờ đêm khoá chặt môi đêm
nếu sáng mai ngủ dậy em ra mở cửa
có làn gió ban mai ùa vào má em, mắt em, môi em
thì đấy là cái hôn anh
nó trằn trọc suốt đêm theo gió!